Singles met een kinderwens moeten op een gegeven moment verder met hun leven. Ze moeten door.
Moedig voorwaarts kameraden!
Dat gegeven moment wordt je aangereikt door je biologisch klok. Om verder te kunnen neem je afscheid van het romantisch liefdesideaal. Van de idee van een kind als bekroning op de liefde tussen twee mensen.
Daar mag je best verdrietig over zijn, schrijf ik dan.
Maar hoe doe je dat? Verdrietig zijn.
Welnu, door te rouwen. Ik ga spontaan formeel schrijven van dit zware onderwerp.
Parbleu, qu’est-ce que c’est rouwen?
Rouwen is het proces van verdriet verwerken. Het begint bij het incasseren van een groot verlies en wanneer het afgelopen is, weet niemand.
Je kinderwens loskoppelen van de liefde is zo’n groot verlies. Er gaat niemand dood, maar het betekent wel afscheid nemen van een levenslang gekoesterde verwachting. Eerst een relatie en dan een kind, dat is niet alleen een persoonlijk, innerlijk verlangen, het is bovendien de sociale norm.
Rouwen was vroeger het domein van religie maar tegenwoordig studeren er rouwtherapeuten, psychologen en artsen op. Met als resultaat diverse modellen over rouwverwerking zoals die van Kubler Ross of Worden.
Gelukkig is er consensus over een aantal zaken:
– Rouwen is een uniek en persoonlijk proces, voor ieder mens verschillend. Er bestaat geen goede of slechte manier van rouwen. Er is geen lijstje om af te werken. Je kijkt naar jezelf en registreert de manier waarop je aan het rouwen bent.
– Het is een proces zonder eindtijd of datum. En in het geval van een onvervulde relatie- en kinderwens bovendien zonder duidelijk beginpunt.
– Rouwen is niet alleen emotioneel maar kent ook fysieke en mentale componenten en rouw roept existentiële vragen op.
– Rouwen is dynamisch, er verandert iets en er moet een nieuw evenwicht ontstaan. Zowel innerlijk, je persoonlijke transformatie, als uiterlijk, er verandert iets aan je sociale status.
Ja, ja Evelien, maar hoe doe je het?
Het belangrijkste van rouwen is verdrietig zijn. Met je volle aandacht verdrietig zijn.
Aanwezig zijn in je verdriet.
Denk aan de depressie van Kubler Ross of het doorleven van emoties van Worden.
Verdrietig zijn kun je goed doen door huilen. Maar dan echt huilen. Niet zoals in de film met zwarte kleren, zwarte zonnebril en een antraciete Luis Vuitton maar janken. Met heel je lijf.
Verdrietig zijn kun je ook goed doen met agressie. Lekker iets slopen. Oude meuk in vuilniszakken en daarop stampen, naar de stort en dan vuilniszak slingeren. Een tussenwand omver beuken met een sloophamer en veiligheidsbril. Deeg kneden. Naar het strand en tegen de wind in krijsen. Gillen in de auto, maar niet als je in de file staat, want da’s raar.
Ook goed om te weten: verdrietig zijn heeft naast snot en tranen nog meer fysieke aspecten. Je kunt hoofdpijn, keelpijn of buikpijn voelen. Bovendien is rouwen niet alleen verdriet maar ook wanhoop, woede, machteloosheid, jezelf waardeloos voelen, lusteloos zijn en vluchten of ontkennen van al het bovenstaande.
Even adem halen.
Af en toe de tijd nemen om stil te staan bij de pijn is gezond. Er is in de samenleving weinig aandacht, geduld of ruimte voor pijn, maar je hebt het voelen van pijn nodig om verder te kunnen.
Je maakt de ruimte, de aandacht en het geduld voor jouw pijn dus zelf.
Huilen en pijn voelen zijn weliswaar concrete handelingen, maar je hebt er geen controle over. Een avond blokken in je agenda om te huilen betekent niet dat je dan ook daadwerkelijk op die avond zult huilen.
Zo praktisch is verdriet niet.
Wil je voor jezelf een duidelijk einde markeren of symbolisch afscheid nemen van een ideaal? Maak dan je eigen ritueel.
Rituelen helpen je om controle te krijgen over je verdriet.
Het doel van een ritueel is niet om verdriet te veranderen of te verkleinen, maar om het te cultiveren. Jij kiest ervoor om op dit moment, op deze manier met je verdriet om te gaan. Een betekenisvolle manier. Die diepere betekenis verzin je zelf.
Je maakt er zelf iets heiligs van.
Waren rituelen voorheen religieus of sociaal van aard, nu is wat jij wil leidend. Uit dit Amerikaanse onderzoek blijkt dat persoonlijke privé-rituelen helpen bij het verwerken van verdriet.
Van een verdrietig ritueel word je niet verdrietiger maar juist veerkrachter. Een mogelijke verklaring daarvoor is dat je in rouw de grip op het leven even kwijt bent en een ritueel biedt houvast en controle.
Vijf x inspiratie voor een persoonlijk ritueel
Beter bedenk je zelf wat, jij weet immers wat er bij je past. Maar als het blanco blijft in je hoofd wil ik je best op weg helpen.
Vergeet niet om het zelf heilig te maken, van betekenis te voorzien.
Dat zijn we niet meer gewend en kan gemaakt overkomen in het begin, maar dat is een kwestie van oefening.
1. Verzin iets met de elementen vuur, water, aarde of lucht. Vuur is supergeschikt om afscheid te nemen. Schrijf je wens of verwachting op een vel papier. Vouw er een bootje of vogel van, zet dat met een brandend waxine lichtje op het water of stop het in een lege fles die je in het IJ gooit. Verbranden, begraven, te lucht of te water laten zijn allemaal mooie handelingen voor symbolisch afscheid. Het verwoorden van je verlangen en dat mooi opschrijven is ook onderdeel van het ritueel. Maak daar iets kostbaars van voor jezelf.
2. Maak een altaartje waarbij je jouw wens verbeeldt door een collage, kalligrafie, mindmap of tekening. Het maken van het beeld is onderdeel van het ritueel. Als je niet houdt van crea-bea-en kun je ook een Mandela uit een kleurboek voor volwassenen halen. Of gewoon een kaarsje branden bij een mooie bos bloemen en mediteren.
foto: detail van hoes Angele David Guillou – Kourouma -> mooi
3. Muziek, maak je eigen verdrietige playlist om in de stemming te komen. Tijdens het afspelen van die muziek kun je schrijven of tekenen, maar ook iets schoonmaken of een alledaagse handeling doen. Als je voor jezelf maar de ruimte maakt om je aandacht te richten op je verdriet.
Beeld – Monument voor het ongeboren kind: Martin Hudácek
4. Boetseer iets van klei. Dat kunnen kralen zijn, een vaas of een kom. Het hoeft geen Wedgewood servies te worden, het is niet voor gebruik maar het gaat erom dat je met je handen in de klei zit. Tekenen kan ook. Of ministek. Maak iets met je handen. Het hoeft geen letterlijke weergave te zijn zoals je hierboven ziet. Cirkels, wolkjes, hartjes, anything goes.
5. Ga de natuur in en verzamel daar steentjes, schelpen of blaadjes om thuis een klein tuintje mee te bouwen. Of plant zelf iets, neem een bonsai boompje dat je regelmatig moet verzorgen.
Rituelen hebben geen nut. Ze zijn niet praktisch of perse verdrietig van aard. Ze bieden houvast in de chaos en daardoor zorgen ze ervoor dat je jezelf minder machteloos voelt. Ze bieden je grip op je verdriet en je leven.
Happy huilen!
Evelien
PS Zit je stuk en wil je eens tegen iemand aan mekkeren? Weet dat je me altijd kunt mailen voor een Kinderwens Scan. Dat is een gratis telefoongesprek waarin we samen jouw situatie onderzoeken, soms huilen en soms lachen, want zo is het leven. Rijk.