Soms komt een vraag gemeen hard bij je binnen. En soms hoor je jezelf een pijnlijke vraag stellen.
‘Nou eerst even een lekker sigaretje, wat jij, Hans? Dood gaan we toch.’
Fuck.
Da’s waar ook.
Zijn vader is net overleden aan longkanker.
Je flapt er iets uit en je voelt in een split second de sfeer omslaan.
Oeps.
Zij ligt in een vechtscheiding.
Ai.
Hij ís een bankier.
Shit.
Ze wil kinderen, maar het lukt al een jaar niet.
Wat gebeurt er precies bij pijnlijke vragen en opmerkingen?
Bij een pijnlijke vraag of opmerking zeg je iets, maar mensen horen wat anders. Vooral: een andere intentie. De ontvanger is overgevoelig voor een bepaald onderwerp en denkt dat iedereen dat kan zien.
Aan de kant van de vragensteller zijn er drie mogelijkheden:
1. De vragensteller heeft geen idee dat het onderwerp gevoelig ligt
2. De vragensteller weet dat het gevoelig ligt, maar is oprecht geïnteresseerd
3. De vragensteller weet dat het gevoelig ligt en kickt erop jou te zien spartelen
1. Wat bedoelt de vragensteller die jou niet kent?
‘Heb jij een vriend?’ of: ‘Heb je kinderen?’ zijn sociaal geaccepteerde vragen. Mensen stellen ze te pas en te onpas. Gewoon om anderen beter te leren kennen.
Weten zij veel, dat jouw privéleven op dit moment een zwarte wolk is? Weten zij veel, dat je net een verwijsbriefje voor psychische bijstand hebt gekregen? Wegens onvervulde relatie- en kinderwens?
Ze hebben geen idee.
In het gunstige geval zie je de vragensteller denken: Oeps.
Je gesprekspartner was just making conversation, voelt het koudefront naderen, en jullie beginnen beiden enthousiast over iets anders.
No worries.
2. Soms weten mensen dat iets gevoelig ligt maar willen ze tóch het naadje van de kous weten
Ze mekkeren om een antwoord.
Zoals de unstoppable tante op het verjaarsfeest. Volgens haar verplicht de familieband tot kraamvisite.
Zij: Zo’n lief babietje. Ge moet komen.
Single: Ik ga niet, want dat is pijnlijk voor mij.
Zij: Oets, vindegijdapijnluk? Waarumvindegijdapijnluk?
Zucht.
Het is familie, dus leg je het uit. “Ik heb geen vriend, ik wil zelf graag een kindje en ben daar emotioneel labiel over. Ik ga niet naar babyshowers want dan ben ik een week van slag.” Om het gesprek vervolgens gracieus af te buigen met: “Hoe rijdt uw nieuwe auto?” of “Hoe gaat het met de knie van ome Jan?”
Sociaal-onvaardige familie of vrienden, daar heb je geduld mee.
Dat moet wel, want je zit er voor een langere periode aan vast.
3. Mensen die kicken op jouw ellende: de psychopaten
Ik noem de psychopaat hier expliciet omdat je als single vrouw in de randstad bovengemiddeld vaak psychopaten tegenkomt. Misschien wel omdat je bovengemiddeld vaak gesprekken met onbekenden voert. Of omdat psychopaten vaker single zijn. En omdat de grote stad gekken aantrekt.
Overdrijf ik?
Naar schatting 3% van de mannen is psychopaat. Uit De lessen van de psychopaat: “Het lijdt geen enkele twijfel dat het percentage psychopathische hoge scoorders in de zakenwereld hoger is dan in de bevolking als geheel. Je kunt ze vinden in elke organisatie waar positie en status je macht en controle over anderen geven, en de kans op materieel gewin”
Op tv zijn psychopaten seriemoordenaars met een ongure kop en een slepend been. Medici hebben het over een antisociale persoonlijkheidsstoornis: mensen met een gebrek aan empathie. Psychopaten hebben een vlak gevoelsleven. Ze voelen niet veel en kicken erop om anderen te kwetsen. Ze houden van de opwinding. Doe geen poging om hem verbaal te fileren: dat is investeren in negatieve energie. En daar vaart een psychopaat beter bij dan jij. Train je psychopaten-alarm.
Weerwoord geven: zo doe je het
Weerwoord voor onbekenden, 1 tactiek:
Duidelijk
Dat is privé / Dat hou ik voor mezelf / Laten we het over iets anders hebben
Weerwoord voor familie en vrienden, 3 tactieken:
Afleiden
Staat het gesprek je niet aan? Verander van onderwerp: “Babyshower, ik check m’n agenda. Hoe is het met de knie van ome Jan?”
Politiek
Lang verhaal nog langer maken, mensen in verwarring achterlaten: “Relaties en kinderen, dat is een intrigerend onderwerp. Tegenwoordig zijn er zoveel éénpersoonshuishoudens in Amsterdam dat ze daar speciaal voor gaan bouwen. Maar ik begreep dat vooral de projectontwikkelaars erom staan te springen, vanwege de demografie natuurlijk. Dus we wachten het maar af. Het is me wat, die grootstedelijke ontwikkeling”
Verbreden
Betrek meer mensen bij de conversatie: “Hey daar staan Els en Annemieke, die hadden laatst een relatie, even vragen.”
Weerwoord voor psychopaten:
Doei
Je herkent psychopaten pas in de loop van een gesprek. Babbel de babbel, verkeerde vraag, maar geen oeps.
Single: Dat is privé, daar wil ik het niet over hebben.
Psychopaat: Waarom wil je het daar niet over hebben?
Denk niet: wauw, deze man wil écht weten in wat er in mij omgaat.
Glimlach, zeg: “Excuseer, ik moet er vandoor. Prettige dag nog” en loop snel weg.
PS Vind je de term psychopaat overdreven? In de huidige internetdating cultuur ben je beter safe than sorry. Ik date-te eens met knappe Gillis die zijn masker afzette na 1,5 uur: “Ach jullie vrouwtjes achter in de dertig zijn allemaal desperaat. Ik neuk iedere avond gratis.” Je zult er maar naast wakker worden.