Het belangrijkste boek van deze eeuw? Waarom liefde eindigt – Een onderzoek naar relaties in de 21e eeuw van socioloog Eva Illouz.
Waarom is dit Het boek van deze eeuw? Omdat goede relaties essentieel zijn voor een gelukkig en gezond leven. Illouz toont vlijmscherp wat er mis is met onze relaties in 2020 en belangrijker waar dat door komt.
Spoileralert het ligt niet aan individuen maar aan het radicaal veranderen van de liefde. Belangrijke ingrediënten voor de analyse van Illouz: vrijheid, kapitalisme en seksualiteit.
Hoe krijg je een goed leven? Interessante onderzoeken
Wat zorgt voor een goed leven? Als in een gezond, lang en gelukkig leven. Harvard onderzoekt deze vraag al 80 jaar. Het onderzoek startte in 1939 met een groep van 724 mannen, waarvan er vandaag de dag nog 60 over zijn, en werd halverwege aangevuld met de vrouwen van die mannen (Duh). Aanvankelijk was de helft Harvardstudent, de andere helft kwam uit een arme wijk in Boston.
Dit is vergelijkbaar met de opzet van de UP documentaire serie van de BBC, (1964), die volgt upper, middle en lowerclass individuen die iedere 7 jaar een inkijkje geven in hun privé-leven. Wat mij betreft de beste TV ooit, kijk die docu op NPO start. Bingeworthy, avant la lettre. Je ziet de mensen in zwart/wit beelden als kinderen van 7 jaar, als pubers van 14 jaar, jong volwassenen van 21 en nu zijn ze 63 up. Verslavend en allemaal echt gebeurt. Echte levens, die zich ontvouwen waar je bij staat. Kijkuh!
In beide onderzoeken is aandacht voor belangrijke sociologische factoren: klassenverschillen, geld, mogelijkheden, werk en ambitie. Men startte de onderzoeken met de veronderstelling dat deze factoren van invloed zijn op hoe gelukkig je bent.
De voorspellende waarde van deze factoren? Nihil.
Sjieke Universiteit, puissant rijk zijn en dikke carrière maken? Het zegt niets over hoe gelukkig en gezond de deelnemers uiteindelijk zijn. Beide studies tonen namelijk dezelfde magische sleutel voor een goed leven:
Kwalitatief goede relaties.
Relaties: de voorwaarde voor een goed leven
Een goede, intieme relatie met andere mensen, (vrienden, familie, buren en/of je gemeenschap), maakt gezond en gelukkig. Het hebben van goede relaties maakt dat je fysiek beter herstelt en minder last hebt van pijn, dat je psychisch veerkrachtiger bent bij tegenslagen, en dat je hersenen langer goed functioneren. (Bron: What makes a good life – TED Talk)
Je zou verwachten dat er in onze samenleving dus hoog wordt ingezet op het ontwikkelen, behouden en cultiveren van intieme relaties. Maar er gebeurt juist het omgekeerde. Het is lastiger dan ooit om relaties in stand te houden, laat staan een geschikte levenspartner te vinden.
Relaties moeilijk? Wis ende waarachtig
Relaties zijn moeilijker om te beginnen. Lastiger te onderhouden en makkelijker te beëindigen. Scheidingspercentages blijven stijgen. Volgens wetenschappers komt er een leger van solisten aan (bron: VK aantal alleenstaanden in 2035 naar 20%). Nah ja, een klein leger dan, want in de bevolking krimpt voor het eerst sinds mensenheugenis (bron: De Groene Amsterdammer Ga heen en decimeert u).
Zoals de lezer wellicht weet, ben ik geen aanhanger van het Romantisch Liefdesideaal. Volgens mij staat dat ideaal namelijk echte liefde in de weg. Realistische liefde. Want onder de dictatuur van het romantisch ideaal is de relatiemarkt schraler en liefdelozer dan ooit tevoren.
Praat ik met mensen over daten, dan springen de tranen in m’n ogen. Zowel van verwarring, als van verdriet.
Twarrel, scharrel, kwarrel, prela, de relatie en ghosting.
Respectievelijk: een twijfelscharrel/sekspartner, een sekspartner met strippenkaart, eventueel met perspectief/gesprekken, een kwalitatieve scharrel met praten over gevoelens, pre-relatiemateriaal dat voorzichtig begint te duiden op exclusiviteit, de relatie (= ultieme bestemming van het Romantisch Liefdesideaal) en tot slot: ghosting – iemand die vaporiseert waar je bij staat.
Wie wil dit? Wie of wat zit er aan de knoppen bij het vormgeven van ons sociale leven? Daarop geeft Illouz een duidelijk antwoord.
Het ideale plaatje vormt de grootste bedreiging voor goede relaties
“We gaan aan onszelf twijfelen door de manier waarop de perfecte liefde tegenwoordig wordt gepromoot. Die onzekerheid die ons tegenwoordig zo teistert is een modern, sociologisch fenomeen – een direct resultaat van de consumentenmarkt, de therapeutische industrie en internetdating. Die industrie cultiveert de onzekerheid, want dat is hun verdienmodel.” Eva Illouz, Om deze redenen sneuvelen er veel meer relaties dan vroeger, BNDeStem.
We denken dat we vrij zijn om te kiezen, maar vrijheid betekent niet dat we ons levensverhaal schrijven op Tabula rasa (schone lei, onbeschreven blad).
Onze kapitalistische vrijheid heeft een verdienmodel dat grof geld maakt met de verkoop van onzekerheid.
We zijn vrij om continue onzeker te zijn. Is dit alles? Is dit hem? Ben ik de beste variant van mezelf? Moet ik dit doen of laten?
We zijn bang, zowel om te kiezen als om niet-te-kiezen.
Want waarop baseer je jouw keuzes als er geen absolute waarheid meer is. Op jezelf? Wat anderen van je verwachten? De heersende moraal van de samenleving?
“Door sociale media, online dating, maar ook door de rol die het kapitalisme speelt in ons emotionele leven. Zo worden we beïnvloed door de reclame-industrie en social media die ons constant onrealistische ideaalbeelden voorhouden. Door onze toegenomen mobiliteit en de opkomst van online dating hebben we bovendien te veel keuze. Een langdurige relatie onderhouden wordt daardoor steeds moeilijker, want hoe weet je of je de juiste hebt? Wat de meeste mensen zich niet realiseren, is dat er allerlei externe factoren zijn die onze relaties bemoeilijken.” Illouz (BN De Stem)
Wat betekent: in alle vrijheid?
Dat er altijd ruimte is voor een betere optie.
Je kinderwens in vrijheid vormgeven? Je bent niet alleen
Voor mijn werk spreek ik gemiddeld drie mensen per week een half uur over hun intieme relaties. Als ik ze vraag naar hun wensen en opties, staat consequent op nummer 1:
Een kind als bekroning op de liefde.
Het loslaten van dat ideaalplaatje, vormt het grootste obstakel voor mensen om verder te komen. Want zodra je dat perfecte plaatje loslaat ben je alleen. Alles en iedereen is ingesteld op het verwezenlijken van het romantisch liefdesideaal. Stap je daar vanaf, dan betreed je onontgonnen terrein.
Dan ga je alleen en onbegrepen verder.
Eenzaamheid is een veelgenoemd pijnpunt van het kinderwensvraagstuk. Zowel singles als mensen in een relatie noemen dit op verschillende manieren:
“Het is zo vermoeiend om altijd alleen de kar te trekken. Ik twijfel aan onze relatie.”
“Ik voel mezelf alleen en onbegrepen. Zelfs m’n vrienden snappen er niks van.”
“Ik word gek van het malen. Het ene moment denk ik: ja single moeder worden, het andere moment: ik kan het niet alleen. Ik zelfs niet een relatie houden, hoezo zou ik dan geschikt zijn als ouder?”
Relaties in de 21e eeuw. 3 tips voor gezinsgeluk
Daarom is creatief denken voor je kinderwens, essentieel. We moeten nieuwe kaders verzinnen voor onze privé-levens. Onze primaire behoeftes zijn namelijk niet gewijzigd. Dat blijkt ook uit de gesprekken die ik voer, die gaan niet over zaad, eicellen of het krijgen van een kind.
Het gaat over familie.
Een gezin. Jezelf thuis voelen.
Over stabiliteit en geborgenheid. Over vertrouwen en liefde. Verwantschap en betrokkenheid.
Mensen kunnen niet zonder diepgaande emotionele verbindingen. Kwalitatief goede relaties hebben is essentieel voor een gezond, lang en gelukkig leven.
Drie tips:
- Onderzoek wat je zoekt in een partner. Niet mr. Perfect, niet mr. Right, maar meneer Goed Genoeg of overweeg om kinderen krijgen van de verkeerde vent.
- Maak een planning in de tijd, blijf niet uitstellen (NRC Moeders wacht niet op De Ware)
- Investeer in je vrienden. Liefde komt in vele vormen, niet alleen de romantische. (Parool, Vier je vrienden, fuck de romantiek)
Dat vind ik niet alleen, dat is ook het advies van de schrijfster van het belangrijkste boek van de 21e eeuw.
“Wat ik belangrijk vind, is dat mensen zich realiseren dat ze zich niet tot de romantische liefde hoeven te beperken, om een diepgaande band met iemand op te bouwen. We moeten onze blik verbreden en meer waarde toekennen aan platonische vriendschappen. Ook de liefde voor je familie, kinderen en andere mensen die je na staan, zijn van grote waarde om je goed te voelen. Gezien het toenemende aantal singles is het belangrijk om te onthouden dat je ook zonder een romantische liefde heel geliefd en gelukkig kunt zijn.” Illouz (BNDeStem)
Daar wil ik aan toevoegen: Ook zonder romantische liefde kun je liefdevol je kinderwens vormgeven en gaan voor jouw variant van gezingsgeluk.
Amen.
Evelien
PS Ik begin leesclub, speciaal voor dit f*ing moeilijke boek, want ook al ben ik een fan van Illouz, haar boek is wel heul erg wetenschappelijk. In m’n up kom ik er niet doorheen. Lees je mee? Meld je hier aan.